Blik op mediation vanuit verschillende culturen

Tussen september 2022 en december 2022 liep Ayten Kirdemir, een zeer ervaren schuldhulpverlener, een aantal dagen mee op ons kantoor als onderdeel van haar mediationopleiding naast haar reguliere werk. Zij deed in eigen tijd ook een onderzoek naar hoe er vanuit verschillende herkomstculturen in de stad Amsterdam gekeken wordt naar het inzetten van mediation en oplossen van conflicten. Zij schreef naar aanleiding van de gesprekken die ze voerde en ingevulde vragenlijsten de volgende analyse.

Inleiding

Ayten Kirdemir: ‘Tegenwoordig is mediation een goede manier om conflicten op te lossen zonder gebruik te hoeven maken van een rechter. In veel culturen gaan mensen direct naar een advocaat om hun problemen op te lossen, maar ook een imam, een familie oudste of een pastoor kan benaderd worden voor bemiddeling. Ook in Nederland zijn er mensen die op deze manier een beroep doen op conflictbemiddeling. Het doel van mijn onderzoek was: In hoeverre weten mensen met een migratieachtergrond de weg naar mediation te vinden? Zoeken ze zelf mediation op of worden ze doorverwezen?

Methode en resultaten

De afgelopen weken heb ik enkele mensen een vragenlijst laten invullen, allen met verschillende culturele achtergronden: Javaans, Surinaams, Nederlands, Indisch, Turks, Surinaams en Australisch.

Alle ondervraagden zijn wel bekend met mediation als instrument. Hetzij via familie of vrienden die zelf werken in dit veld of familie of vrienden die een mediationtraject hebben doorlopen. Zelf hebben de meeste ondervraagden geen mediationtraject doorlopen.

Eén ondervraagde die wel een mediationtraject heeft doorlopen, heeft dat als goed ervaren en geeft volgende onderbouwing: “de mediator heeft ons laten inzien dat iedereen in de familie een andere maar gelijkwaardige rol heeft en een ander boek kan hebben gelezen (jeugd anders hebben ervaren). Hierdoor is iedereen elkaars gedrag beter gaan begrijpen en is het duidelijk geworden dat iedereen op een andere manier benaderd wil worden en zijn hierover afspraken gemaakt.”

Interessant is om te zien hoe conflicten nu worden opgelost;

– Direct in gesprek te gaan of met hulp van vrienden

– Door in gesprek te gaan met de juiste personen die een vertrouwelijke functie hebben en respect hebben voor elke culturele achtergrond

– Door ruziemaken en het daarna laten. Dus even ei kwijt en door!

– Gesprekken voeren

Enkele van de ondervraagden zou in de toekomst wel gebruik willen maken van mediation, maar alleen bij een scheiding. Bij degene die nee als antwoord gaven, was de beredenering; meer kennis vergaren over goede hulp passend bij het probleem of zelf blijven oplossen.

Tot slot is het interessant om te weten hoe conflicten opgelost worden in het land van herkomst. Er is een gelijke verdeling van ‘in gesprek gaan’ en ‘het laten rusten’ en ‘elkaar ontwijken’. Dit heeft uiteraard ook mede te maken met de perso(nen)on zelf. Als er mediation toegepast moet worden dan zal dit met tussenkomst zijn van bijvoorbeeld een geestelijk leider, zoals een imam of familieoudste.

Conclusie

Uit dit kleinschalige onderzoek is te concluderen dat  de meeste culturen kiezen voor conflicten onderling oplossen, soms met hulp van een informele bemiddelaar. Door het gesprek aan te gaan met een familie of dorpsoudste. Negeren en het conflict doodzwijgen is ook wat veel voorkomt, zeker als het intieme familie zaken zijn. Mediation zoals wij het inmiddels in Nederland kennen is nog best een onbekend begrip en vorm van conflictoplossing.

Vanuit mijn eigen achtergrond weet ik dat in Turkije al wel meer ingezet wordt op mediation. Sinds juni 2012 is in Turkije mediation via de wet vastgelegd en zullen de rechtbanken de komende jaren steeds meer conflicten doorverwijzen naar mediation, is de verwachting. Ondanks dat we in Nederland meer bekendheid hebben met mediation zal het gebruik hiervan binnen de diverse culturen in Nederland achterblijven. De oudere generatie zal blijven geloven in hun eigen oplosmethode. De jongere generatie, hier opgegroeid zal, is mijn verwachting, meer open staan voor het inzetten van mediation. Voornamelijk op advies van een derde wanneer er bijvoorbeeld een arbeidsconflict is of een echtscheiding.

Om mediation in algemene zin meer toegankelijk te maken en bekendheid te geven, zou dit al op vroege leeftijd op school of thuis besproken kunnen worden. Op deze manier kan sturing worden gegeven aan kinderen over hoe ze de grondslag van mediation in kunnen zetten bij conflicten: een andere kijk op problemen, behoeftes en de mogelijkheden. Door onderlinge communicatie beter inzicht en begrip krijgen voor elkaars standpunten.”

December 2022, Ayten Kirdemir.