De waarde van een excuus

Voor veel Nederlanders is een excuus aanbieden hét symbool van je verantwoordelijkheid nemen. Zonder hardop sorry zeggen, neem je de ander en zijn pijn niet serieus.

Althans: dat ‘vinden’ wij vaak. Als partner, als ouders, als leerkracht. Van kinds af aan leren wij sorry-zeggen. Doe je iets fout of berokken je schade dan hoort daar excuses bij.

Toch is de praktijk  weerbarstiger.

Dat zag je afgelopen weken bijvoorbeeld bij de heren Eurlings en Boef. Sorry zeggen in de media nadat je eerst hebt ontkend of juist gezwegen , werkt eigenlijk in je nadeel. En tast je geloofwaardigheid ernstig aan. Voor ons was dit aanleiding voor een excuusvlog.

Soms kun of wil je ook geen excuses aanbieden, omdat je oprecht vindt dat je naar beste eer en geweten gehandeld hebt. Of kom je uit een (gezins-)cultuur waar je excuses aanbieden beladen is met schaamte en gezichtsverlies.

Geen excuus en dan?

Wat zijn dan de consequenties? Betekent dat per definitie einde relatie? Einde dienstverband?

Bij ons aan tafel zien we dat hardop uitgesproken excuses niet altijd nodig zijn om een punt te zetten achter het conflict. Soms komt een excuus op een andere wijze: “ik ga geen sorry zeggen, maar ik had achteraf wel gewild dat het niet zo ver gekomen was, want je weet hoe belangrijk onze vriendschap voor me was”, bleek al eens genoeg om een einde te maken aan een slepend conflict over vermeend ongewenst gedrag op de werkvloer.

Vergiffenis als éénzijdige keuze

Ook de keuze om er een punt achter te zetten is soms genoeg. In het bijzondere boek “Vergeven” van filosofe Svenja Flaspöhler, komt naar voren dat vergeven allereerst een diep persoonlijke keuze is en als het lukt, enorme bevrijding geeft. Los van het excuus van de ander (dat soms niet komt). Ook de prachtige documentaire “Als ik Je Zie dan Groet Ik Je” van documentaire maakster Julia Roeselers toont een vergelijkbaar verhaal.

Mediator als klankbord

In mediation is er ruimte voor ieders verhaal. Allereerst  inde individuele intakegesprekken, en vervolgens tijdens de plenaire gesprekken. De mediator helpt verwijten zichtbaar maken en onderzoekt welke wensen en behoeftes er onder die verwijten verschuild zitten. Man en paard noemen kan enorm verhelderend zijn en is vaak nog niet echt gebeurd.

Kunnen we voort?

Op een gegeven moment komt in mediation vaak de vraag op tafel: willen wij met elkaar verder? Heb ik genoeg vertrouwen in de toekomst van deze relatie, ondanks het verleden, om een nieuwe stap te maken?

Oprechte excuses (soms over en weer) kunnen daarbij zeker helpen, maar blijken niet altijd een voorwaarde om vooruit te kunnen.

En dat biedt hoop in flink vastgeroeste conflicten.