De zakelijkheid van mediation

Eind 2018 heeft Roderic van Voorst tot Voorst zich bij ons kantoor aangesloten. Na 32 jaar als bankier gooide hij een aantal jaar geleden het roer om en werd mediator. In dit artikel maakt hij zichtbaar wat de potentiële meerwaarde is van zakelijke mediation, ook in het internationale bedrijfsleven en binnen financiële instellingen.

Roderic: Sinds november 2018 ben ik verbonden aan Mediation Amsterdam. Dat is een stimulerende high energy environment, vooral door de drijvende kracht van Tabitha en Eline, beiden door de wol geverfde mediators. Meerdere mensen hebben mij in de afgelopen maanden, sommigen verbaasd (en een enkeling zelfs wat meewarig?), gevraagd waarom ik mediator ben geworden, en of “de zaken al lopen”. Die meewarigheid kan uiteraard een eigen perceptie zijn, ingegeven door mijn eigen onzekerheid met betrekking tot de in de toekomst te behalen successen. Ik kon mij echter toch niet aan de indruk onttrekken dat vooral oud-bankiers vinden dat je, na een zo lange carrière van 32 jaar in de financiële wereld, eigenlijk eerder een commissariaat ambieert, of met een paar vriendjes een private equity firm opricht, ofwel financieel adviseur wordt als partner in een gerespecteerde AEX-gerelateerde boutique.

Mediation klinkt wat zweverig, het zit in de sector “ruzies” en zeker niet in de sector van de miljoenenbedrijven, waar krachtdadig optreden en doortastend besluiten nemen noodzakelijke elementen zijn voor groei of minstens het behoud van een sterke marktpositie van de onderneming. Geen soft “gedoe”, maar aanpakken.

Eigen ervaringen
Ik heb de consequenties van krachtdadig optreden van nabij meegemaakt in 2007, toen ABN AMRO werd opgesplitst door een consortium van drie banken, op hol geslagen nadat TCI (als 1%-aandeelhouder) hiervoor in een aandeelhoudersvergadering de deur had geopend. Twee van deze drie banken hebben dit avontuur, mede overigens ook onder invloed van de crisis in 2008, niet of nauwelijks overleefd: Fortis Bank ging geheel ten onder en werd zelf opgesplitst tussen BNP en het eigen Nederlandse kantorennet (dat, samengevoegd met het Nederlandse bedrijf van ABN AMRO, door de Nederlandse Staat moest worden gered en nu alsnog ABN AMRO heet); Royal Bank of Scotland werd aan het infuus van de Engelse overheid gelegd, toen die deze bank moest redden door bijna 90% van de aandelen over te nemen; RBS lijdt nu een treurig bestaan aan de zijlijn. Banco Santander was de enige die er redelijk uit sprong: zij kochten ABN AMRO-dochters Banco Real in Brazilië en Banca Antonveneta in Italië, waarvan later bleek dat zij deze laatste bank vooraf al hadden doorverkocht voor een hoger bedrag dan de koopprijs. Zo kan doortastende besluiten nemen dus ook uitpakken.

Ik heb in mijn lange bankiersbestaan, onder andere als relatiebeheerder en als hoofd Oost-Europa voor Syndicated Loans bij ABN AMRO vele besluiten genomen, vele handtekeningen gezet onder miljoenenkredieten, gecompliceerde financieringsstructuren opgezet, de halve wereld over gereisd en daar een bescheiden verzameling KLM-huisjes aan overgehouden. Ik ken het internationale bedrijfsleven van zeer nabij, welke krachten spelen voor het succes van een onderneming. Veel van die kwaliteiten zie ik terug in de kerncapaciteiten van een mediator: goed luisteren, emoties respecteren en waarderen, opties onderzoeken, het uitonderhandelen van de verschillende oplossingsmogelijkheden.

Wat mediation inderdaad wel in zich heeft, anders dan in mijn bankiersbestaan, is dat het wordt ingezet bij conflict, of op zijn minst bij dreigende onenigheid.

Toegevoegde waarde van de ervaren business mediator
De toegevoegde waarde van mediation is dat de angel uit een dergelijk (potentieel) conflict of onenigheid wordt gehaald door een open en eerlijk communicatieproces tot stand te brengen.
Bij mediation in de zakelijke markt komt daar bovendien bij dat de mediator affiniteit heeft met de bedrijfsprocessen en inzicht heeft in de bedrijfsactiviteiten van partijen, zodat hij desgewenst zelfs een actievere rol op zich kan nemen dan alleen maar als faciliterend mediator op te treden; de “evaluatieve mediation” wordt, zo blijkt ook uit onderzoek, in het bedrijfsleven op prijs gesteld; de mediator denkt mee en helpt zo om tot een goed eindresultaat te komen. Daarbij moet duidelijk blijven dat het eindresultaat door partijen wordt overeengekomen, zonder aansprakelijkheid daarvoor van de mediator.

Een mediator is dus geen goeroe, geen psychiater, geen meditatie-deskundige die mensen aan het huilen brengt. Een mediator helpt mensen om hun eigen beslissingen en keuzes goed te onderkennen, op een rijtje te zetten, bespreekbaar te maken en hen te leiden naar de voor hen (en door hen zelf te bepalen!) beste oplossing, waarin alle belangen, zowel de gedeelde als de eenzijdige, zoveel mogelijk worden gewaarborgd. Dat is een waardevol proces en mediation brengt daarmee wat meer vrede op aarde.

Mediation staat daarom ook, steeds meer, op een gerechtvaardigde plaats naast de formele rechtsgang, waar de keuze voor een oplossing door partijen uit handen wordt gegeven aan de rechter, wat in sommige gevallen zeker de betere keuze kan zijn om een conflict te beëindigen, maar in het verleden ook vaak de enige keuze leek omdat mediation niet in beeld was. De rechter beslist op basis van de wet, niet primair op basis van de belangen van beide partijen. In mediation staan die belangen juist voorop.

Groei-potentieel
In de zakelijke markt is nog voldoende ruimte voor groei van het gebruik van mediation, dat tot nu toe vooral (circa 70%) wordt ingezet bij echtscheidingen en bij arbeidszaken (zoals langdurige ziekte, reïntegratie of ontslag). Er zijn vele voorbeelden in de zakelijke markt die voor mediation in aanmerking komen, zoals bijvoorbeeld verschil van inzicht tussen aandeelhouders over de koers van het bedrijf, incompatibilité d’humeur tussen RvB en RvC , andere visies tussen de DGA en zijn kinderen die het familiebedrijf straks moeten voortzetten, onbetaalde rekeningen omdat de afnemer de geleverde spullen niet acceptabel vindt ook al heeft hij gekregen wat hij had besteld, de uitvoering van een contractueel overeengekomen bouwwerk is niet naar behoren, etc. etc.

In 2018 was hiervan een mooi voorbeeld ABN AMRO, waar eerst de voorzitter van de RvC uit haar functie werd ontheven, en waar kort daarna een aantal directeuren een anonieme brief schreef met klachten over het management. In beide conflicten werd geen mediation ingezet – en lag de onmin breed uitgemeten op straat.

Minimale inzet
Wat mediation wel vereist is inzet van tijd voor de gezamenlijke gesprekken en dat kan soms een hobbel zijn, want “een ondernemer heeft altijd al tijd te kort” – maar daar staat tegenover dat ook een rechtsgang betrokkenheid vereist en dus een investering in tijd, want met de dure ingehuurde advocaat zal ook vaak overlegd moeten worden. De tijd die aan mediation wordt besteed lijkt echter waardevoller, omdat het doel van mediation is om tot een door alle partijen gedragen oplossing te komen, met behoud van de relatie.

Dus mocht zich een situatie voordoen waar u zich bepaald niet prettig bij voelt en als dan de boosheid daarover af en toe de gedachte voedt dat dit maar eens voor eens en altijd moet worden rechtgezet door een rechter? Dan is mediation waarschijnlijk “the best way forward”.

U kunt in ieder geval eens een mediator bellen om daarover van gedachten te wisselen.

Samen op zoek naar de beste oplossing voor uw conflict.