Tag Archief van: business mediation

familiebedrijven

Geen familie(bedrijf) zonder ruzie!

Een familie zonder conflicten bestaat niet. Net als in ieder huwelijk of in elke samenwerking moet er wel eens iets botsen tussen de verschillende individuen. In de ene familie kan conflict escaleren in flinke ruzie tot zelfs complete oorlog, terwijl in de andere men na een botsing weer terug kan keren naar familiale harmonie. De behoefte aan harmonie is universeel. Die behoefte maakt vaak dat we onze ergernissen of eigen wensen voor de lieve vrede opzijzetten. Dat laatste kan precies de oorzaak zijn van escalatie op een later tijdstip, soms pas tientallen jaren later.

Ruzie in de familie is altijd pijnlijk. Vooral als het conflict eindigt met het verliezen van contact met een of meer familieleden. Eigenlijk komt de ruzie dan dus niet ten einde; ergens blijft het van binnen knagen. Als door een familieruzie ook nog eens het familiebedrijf ten onder gaat is de schade dubbel en dwars. Zo kopte het FD afgelopen week nog “Bonje in familiebedrijven berokkent onherstelbare schade“.

Ik vind het van groot belang om dat te voorkomen en vaak blijkt dat niet eens zo heel moeilijk te zijn. Zoals laatst een pater familias mij meldde: “Ik ben trots op ons; dat ene gesprek heeft al wonderen gedaan voor onze samenwerking!”

Gesprek uit ervaring
Als zakelijk mediator mag ik regelmatig families begeleiden met gedoe in hun familiebedrijf. Het bedrijf is meestal de trots van de familie en als men eenmaal over mijn drempel is, dan is motivatie groot om mee te werken aan de mediation. Het helpt ook dat ik zelf 30 jaar ervaring heb als ondernemer in een familiebedrijf. Er is over en weer herkenning van de typische dynamiek in familiebedrijven en minder gêne om het gesprek te voeren over de familiale conflicten. (NB Natuurlijk verliep de geschiedenis van mijn eigen bedrijf ook niet vlekkeloos; als je er meer over wilt lezen zie mijn artikel in ons jubileum magazine).

Mijn hulp wordt eigenlijk nooit ingeroepen door de oprichters van het familiebedrijf, maar door een lid van de tweede of zelfs derde generatie. Vervolgens lukt het hen om de andere leden van de familie te laten instemmen met een mediation-traject. Hoe slecht de onderlinge sfeer ook is en hoeveel boosheid en verdriet er leeft. Met name de oudere generatie heeft toch altijd het beste voor met de eigen (klein)kinderen.

Het wonder en de vuile was

Hoe komt het dat een mediation-traject binnen een familiebedrijf zo relatief eenvoudig en snel succes brengt? Het ‘wonder’ zit hem denk ik in de onderliggende familieband die altijd blijft bestaan. Die sterke band maakt dat iemand daarbinnen besluit dat hij of zij genoeg heeft van alle ruzies en dat er iets moet gebeuren. En hoewel het geen schande is om hulp van buiten in te roepen, is het ook heel belangrijk om de vuile was niet buiten te hangen. De mediator kan als neutrale derde conflictprofessional in vertrouwelijkheid de gesprekken begeleiden. Alleen al het feit dat familieleden bereid blijken om bij elkaar te gaan zitten met een mediator kan reden zijn om de ergste wrok te laten varen.

Samen aan de slag

Natuurlijk moet de vuile was nog wel gedaan worden! Het is hoognodig om van elkaar te horen over boosheid en verdriet. Wat is er misgegaan, waarover is men teleurgesteld of gekwetst. Meestal zijn deze gesprekken al in geen jaren of zelfs nog nooit gevoerd. Als mediator kan ik met alle respect deze confrontatie afdwingen omdat men het in feite al eens is over het gemeenschappelijke doel: het bereiken van een positieve toekomst voor de hele familie.

Heeft dit wel zin?

Het is heel normaal dat minimaal een paar familieleden of zelfs iedereen twijfelt of dat gemeenschappelijk doel wel haalbaar is. De eerste gezamenlijke mediationbijeenkomst is iedereen vaak vrij gespannen. Alles wat gezegd wordt moet daarna nog even bezinken. Toch volgt er dus meestal vrij snel een kentering, waarbij de familie weer elkaars kracht en kwaliteiten gaat zien. Geweldig mooi om mee te maken! Ze hebben mij al snel niet meer nodig en gaan weer samen aan de slag met alle capaciteiten die er al waren. Waarbij iedereen realistisch genoeg is om te begrijpen dat er heus nog wel eens confrontaties zullen zijn. En dat is juist goed en nodig om een familiebedrijf toekomstbestendig te houden.

Zelfhulp / tips

Wat kun je zelf al doen als het schuurt in het familiebedrijf en je wilt er graag samen uit komen?

– Maak een afspraak om in alle rust bij elkaar te komen.

– Probeer het gesprek op gang te brengen aan de hand van wat voorbereiding.
– Vraag je meewerkende familieleden om ieder voor zich de antwoorden op de volgende vragen op te schrijven.

– Voer het gesprek aan de hand van ieders input.

Vragen ter voorbereiding op het familiegesprek

– Wat betekent onze samenwerking voor jou persoonlijk?

– Waarover maak je je (het meeste) zorgen?

– Wat heb je nodig van de anderen om tot een goede samenwerking te komen?

– Wat heb je zelf te bieden aan de anderen?

– Welke uitdagingen zie je voor jezelf als je goed voor jezelf en je eigen belangen wilt zorgen zonder de anderen te schaden?

 

Mediatorschap Roderic

De zakelijkheid van mediation

Eind 2018 heeft Roderic van Voorst tot Voorst zich bij ons kantoor aangesloten. Na 32 jaar als bankier gooide hij een aantal jaar geleden het roer om en werd mediator. In dit artikel maakt hij zichtbaar wat de potentiële meerwaarde is van zakelijke mediation, ook in het internationale bedrijfsleven en binnen financiële instellingen.

Roderic: Sinds november 2018 ben ik verbonden aan Mediation Amsterdam. Dat is een stimulerende high energy environment, vooral door de drijvende kracht van Tabitha en Eline, beiden door de wol geverfde mediators. Meerdere mensen hebben mij in de afgelopen maanden, sommigen verbaasd (en een enkeling zelfs wat meewarig?), gevraagd waarom ik mediator ben geworden, en of “de zaken al lopen”. Die meewarigheid kan uiteraard een eigen perceptie zijn, ingegeven door mijn eigen onzekerheid met betrekking tot de in de toekomst te behalen successen. Ik kon mij echter toch niet aan de indruk onttrekken dat vooral oud-bankiers vinden dat je, na een zo lange carrière van 32 jaar in de financiële wereld, eigenlijk eerder een commissariaat ambieert, of met een paar vriendjes een private equity firm opricht, ofwel financieel adviseur wordt als partner in een gerespecteerde AEX-gerelateerde boutique.

Mediation klinkt wat zweverig, het zit in de sector “ruzies” en zeker niet in de sector van de miljoenenbedrijven, waar krachtdadig optreden en doortastend besluiten nemen noodzakelijke elementen zijn voor groei of minstens het behoud van een sterke marktpositie van de onderneming. Geen soft “gedoe”, maar aanpakken.

Eigen ervaringen
Ik heb de consequenties van krachtdadig optreden van nabij meegemaakt in 2007, toen ABN AMRO werd opgesplitst door een consortium van drie banken, op hol geslagen nadat TCI (als 1%-aandeelhouder) hiervoor in een aandeelhoudersvergadering de deur had geopend. Twee van deze drie banken hebben dit avontuur, mede overigens ook onder invloed van de crisis in 2008, niet of nauwelijks overleefd: Fortis Bank ging geheel ten onder en werd zelf opgesplitst tussen BNP en het eigen Nederlandse kantorennet (dat, samengevoegd met het Nederlandse bedrijf van ABN AMRO, door de Nederlandse Staat moest worden gered en nu alsnog ABN AMRO heet); Royal Bank of Scotland werd aan het infuus van de Engelse overheid gelegd, toen die deze bank moest redden door bijna 90% van de aandelen over te nemen; RBS lijdt nu een treurig bestaan aan de zijlijn. Banco Santander was de enige die er redelijk uit sprong: zij kochten ABN AMRO-dochters Banco Real in Brazilië en Banca Antonveneta in Italië, waarvan later bleek dat zij deze laatste bank vooraf al hadden doorverkocht voor een hoger bedrag dan de koopprijs. Zo kan doortastende besluiten nemen dus ook uitpakken.

Ik heb in mijn lange bankiersbestaan, onder andere als relatiebeheerder en als hoofd Oost-Europa voor Syndicated Loans bij ABN AMRO vele besluiten genomen, vele handtekeningen gezet onder miljoenenkredieten, gecompliceerde financieringsstructuren opgezet, de halve wereld over gereisd en daar een bescheiden verzameling KLM-huisjes aan overgehouden. Ik ken het internationale bedrijfsleven van zeer nabij, welke krachten spelen voor het succes van een onderneming. Veel van die kwaliteiten zie ik terug in de kerncapaciteiten van een mediator: goed luisteren, emoties respecteren en waarderen, opties onderzoeken, het uitonderhandelen van de verschillende oplossingsmogelijkheden.

Wat mediation inderdaad wel in zich heeft, anders dan in mijn bankiersbestaan, is dat het wordt ingezet bij conflict, of op zijn minst bij dreigende onenigheid.

Toegevoegde waarde van de ervaren business mediator
De toegevoegde waarde van mediation is dat de angel uit een dergelijk (potentieel) conflict of onenigheid wordt gehaald door een open en eerlijk communicatieproces tot stand te brengen.
Bij mediation in de zakelijke markt komt daar bovendien bij dat de mediator affiniteit heeft met de bedrijfsprocessen en inzicht heeft in de bedrijfsactiviteiten van partijen, zodat hij desgewenst zelfs een actievere rol op zich kan nemen dan alleen maar als faciliterend mediator op te treden; de “evaluatieve mediation” wordt, zo blijkt ook uit onderzoek, in het bedrijfsleven op prijs gesteld; de mediator denkt mee en helpt zo om tot een goed eindresultaat te komen. Daarbij moet duidelijk blijven dat het eindresultaat door partijen wordt overeengekomen, zonder aansprakelijkheid daarvoor van de mediator.

Een mediator is dus geen goeroe, geen psychiater, geen meditatie-deskundige die mensen aan het huilen brengt. Een mediator helpt mensen om hun eigen beslissingen en keuzes goed te onderkennen, op een rijtje te zetten, bespreekbaar te maken en hen te leiden naar de voor hen (en door hen zelf te bepalen!) beste oplossing, waarin alle belangen, zowel de gedeelde als de eenzijdige, zoveel mogelijk worden gewaarborgd. Dat is een waardevol proces en mediation brengt daarmee wat meer vrede op aarde.

Mediation staat daarom ook, steeds meer, op een gerechtvaardigde plaats naast de formele rechtsgang, waar de keuze voor een oplossing door partijen uit handen wordt gegeven aan de rechter, wat in sommige gevallen zeker de betere keuze kan zijn om een conflict te beëindigen, maar in het verleden ook vaak de enige keuze leek omdat mediation niet in beeld was. De rechter beslist op basis van de wet, niet primair op basis van de belangen van beide partijen. In mediation staan die belangen juist voorop.

Groei-potentieel
In de zakelijke markt is nog voldoende ruimte voor groei van het gebruik van mediation, dat tot nu toe vooral (circa 70%) wordt ingezet bij echtscheidingen en bij arbeidszaken (zoals langdurige ziekte, reïntegratie of ontslag). Er zijn vele voorbeelden in de zakelijke markt die voor mediation in aanmerking komen, zoals bijvoorbeeld verschil van inzicht tussen aandeelhouders over de koers van het bedrijf, incompatibilité d’humeur tussen RvB en RvC , andere visies tussen de DGA en zijn kinderen die het familiebedrijf straks moeten voortzetten, onbetaalde rekeningen omdat de afnemer de geleverde spullen niet acceptabel vindt ook al heeft hij gekregen wat hij had besteld, de uitvoering van een contractueel overeengekomen bouwwerk is niet naar behoren, etc. etc.

In 2018 was hiervan een mooi voorbeeld ABN AMRO, waar eerst de voorzitter van de RvC uit haar functie werd ontheven, en waar kort daarna een aantal directeuren een anonieme brief schreef met klachten over het management. In beide conflicten werd geen mediation ingezet – en lag de onmin breed uitgemeten op straat.

Minimale inzet
Wat mediation wel vereist is inzet van tijd voor de gezamenlijke gesprekken en dat kan soms een hobbel zijn, want “een ondernemer heeft altijd al tijd te kort” – maar daar staat tegenover dat ook een rechtsgang betrokkenheid vereist en dus een investering in tijd, want met de dure ingehuurde advocaat zal ook vaak overlegd moeten worden. De tijd die aan mediation wordt besteed lijkt echter waardevoller, omdat het doel van mediation is om tot een door alle partijen gedragen oplossing te komen, met behoud van de relatie.

Dus mocht zich een situatie voordoen waar u zich bepaald niet prettig bij voelt en als dan de boosheid daarover af en toe de gedachte voedt dat dit maar eens voor eens en altijd moet worden rechtgezet door een rechter? Dan is mediation waarschijnlijk “the best way forward”.

U kunt in ieder geval eens een mediator bellen om daarover van gedachten te wisselen.

Samen op zoek naar de beste oplossing voor uw conflict.