Tag Archief van: stage

zakelijke mediation in beeld

Zakelijke mediation: van conflict naar kans

Onderzoek naar gebruik en imago van zakelijke mediation binnen Amsterdams MKB

Inleiding

Afgelopen maanden heb ik voor mijn stage bij Mediation Amsterdam onderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken van het beperkte gebruik van zakelijke mediation bij Amsterdamse bedrijven. Het is een bekend gegeven dat zakelijke mediation nog niet veelvuldig ingezet wordt.[1] Dit onderzoek beoogt een inzicht te geven in het beperkte gebruik van zakelijke mediation bij bedrijven.

Methode/aanpak

Aanleiding voor dit onderzoek gaf het onderzoeksrapport (ZAM/ACB Onderzoek) dat is uitgevoerd door de Vereniging Zakelijke Mediation (ZAM) en door de Stichting ADR Centrum voor het Bedrijfsleven (ACB). In dat onderzoek werd de vraag gesteld: ‘wat zijn op basis van de praktijkervaringen van de drie doelgroepen de behoeften aan en de mogelijkheden voor zakelijke mediation in Nederland’.[2] De doelgroepen die in het onderzoek zijn gedefinieerd zijn de advocatuur, het bedrijfsleven en de rechterlijke macht. In dit onderzoek worden louter de interviews van het bedrijfsleven uit het ZAM/ACB Onderzoek gebruikt, omdat deze resultaten immers kunnen worden vergeleken met die van dit onderzoek. Een van de resterende vragen uit het ZAM/ACB Onderzoek was de vraag wat de voornaamste reden is waarom bedrijven geen gebruik maken van zakelijke mediation.[3] Deze vraag is met dit empirisch kwalitatief onderzoek opgepakt door bij veertien bedrijven in Amsterdam face-to-face en telefonisch interviews af te nemen om inzicht te krijgen in het beperkte gebruik van zakelijke mediation. Hoewel een onderscheid valt te maken tussen arbeids- en zakelijke mediation, blijkt net zoals uit het ZAM/ACB Onderzoek dat arbeidsconflicten door bedrijven onder zakelijke conflicten worden geschaard.[4] Bij de interpretatie van de uitkomsten dient hiermee rekening te worden gehouden. In de interviews zijn tien vragen gesteld. Het eerste deel ging over de wijze hoe bedrijven omgaan met conflicten. Het tweede deel ging over de beeldvorming van mediation. Vanwege het beperkte aantal respondenten kunnen geen algemene conclusies worden getrokken over de vraag waarom bedrijven beperkt gebruik maken van zakelijke mediation. Desalniettemin is uit dit onderzoek een beeld hierover ontstaan. Daarbij komt dat zakelijke mediation bij deze bedrijven bekender is geworden, waardoor dit onderzoek bijdraagt aan de bekendwording ervan.

Overeenkomstige resultaten

In de interviews zijn enkele overeenkomsten zichtbaar. Zo is hieruit gebleken dat ieder bedrijf bekend is met het bestaan van mediation, waarbij alle respondenten de alternatieve manier van conflictoplossing en de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de bemiddelaar benoemen. Op een enkele respondent na, wordt bij het woord ‘mediation’ echter niet gedacht aan zakelijke mediation, alleen echtscheidings- en arbeidsmediation wordt genoemd. Dit past bij de gedachte dat arbeidsmediation onder zakelijke mediation wordt verstaan. Een andere overeenkomst kan worden gevonden doordat bij de meeste bedrijven mediation niet als mogelijke oplossing wordt beschouwd ten tijde van het conflict. Dit heeft verschillende redenen. Zo staat bij enkele respondenten de onbekendheid van zakelijke mediation het gebruik ervan in de weg. Een andere reden is dat bij respondenten de angst heerst dat de mediator partijdig of niet voldoende objectief is. Bij één respondent bestaat de angst dat mediation strategisch wordt ingezet door de andere partij. Een andere reden waarom bedrijven niet kiezen voor zakelijke mediation is dat zij menen dat geen sprake is van escalatie van het conflict, waardoor zij het conflict in eigen hand willen houden. Pas bij gebrek aan financiële of juridische expertise wordt een advocaat ingeschakeld. Als andere hobbels op de weg naar mediation noemt ruim een derde van de respondenten de tijd en de kosten die met mediation gepaard gaan. In de literatuur wordt dit juist als een voordeel van mediation benadrukt, in het bijzonder ten opzichte van een rechterlijke procedure.[5]

Afwijkende resultaten

Slechts enkele respondenten gaven een antwoord dat niet reeds was gegeven door een andere respondent. Zo noemde één respondent dat een belemmering om te kiezen voor zakelijke mediation is dat mediators onvoldoende acquisitie plegen. Dit beperkte deze respondent om mediation überhaupt te overwegen. Daarbij spelen de emoties uit het conflict een rol om een advocaat in te schakelen, wiens nummer direct beschikbaar is. Een ander afwijkend resultaat was dat slechts een respondent ervaring had met zakelijke mediation en daardoor per conflict kan zoeken naar de geijkte manier van conflictbeheersing.

In vergelijking met het ZAM/ACB Onderzoek

Wanneer de resultaten uit dit onderzoek worden vergeleken met de resultaten uit het ZAM/ACB Onderzoek dan worden enkele overeenkomsten en verschillen zichtbaar. Een overeenkomst is dat de bedrijven uit dit onderzoek pas een mediator kiezen wanneer het conflict is geëscaleerd. Uit het ZAM/ACB Onderzoek komt ook naar voren dat mediation nog zin heeft bij een sterke escalatie van het conflict.[6] Deze resultaten komen echter niet overeen met de heersende opvatting in de literatuur, waarin wordt gesteld dat mediation geschikter is indien het conflict nog niet sterk is geëscaleerd. Hier wordt ook benadrukt dat de doorgaans lagere kosten van mediation een voordeel van mediation zijn. Zowel in het ZAM/ACB Onderzoek als in dit onderzoek wordt dit echter niet als voordeel benoemd door de bedrijven.[7]     In vergelijking met het ZAM/ACB Onderzoek zijn ook enkele nieuwe bevindingen naar voren gekomen. Zo beschouwen enkele bedrijven ten tijde van hun conflict mediation niet als optie, omdat zij menen dat mediation niet geschikt is bij hun type conflict, doordat het conflict als puur juridisch of als puur financieel wordt beschouwd. Dit is niet uit ZAM/ACB Onderzoek naar voren gekomen. Een vernieuwend resultaat uit dit onderzoek is dat mediation door enkele bedrijven als een zwaar en als een uiterst middel wordt gezien. Zij willen hierdoor het conflict liever zelf oplossen.

Conclusie:

Hoewel bedrijven ook een aantal mogelijke voordelen van mediation konden benoemen was ik vooral benieuwd naar de belemmeringen die maken dat het potentieel van zakelijke mediation nog niet volledig benut wordt. Zo beschouwd bestaan verschillende oorzaken bij bedrijven om niet te kiezen voor zakelijke mediation ten tijde van hun conflict. De meest in het oog springende oorzaken zijn dat zakelijke mediation niet bekend is, dat bedrijven hun conflict liever in eigen handen houden, dat mediation als een zwaar en uiterst middel wordt beschouwd en dat de kosten en de tijd die gemoeid zijn met mediation het gebruik ervan in de weg staan. Daarentegen wordt in de literatuur mediation minder geschikt bevonden bij een sterke escalatie van het conflict. Een mogelijke verklaring voor dit verschil is dat de respondenten de tijd en de moeite juist afzetten ten opzichte van niets doen c.q. het conflict in eigen handen houden, waardoor mediation hoe dan ook tot meer tijd en kosten leidt. Een andere mogelijke verklaring is dat wellicht onvoldoende in ogenschouw wordt genomen dat ondernemers hun eigen boontjes willen doppen en willen doorpakken, dan te kiezen voor iemand die hen helpt om hun conflict op te lossen.

Wellicht dat de bestaande oorzaken kunnen worden weggenomen en dat mediation de zakelijke markt daardoor gaat veroveren. Hierbij blijft het van belang dat mediators en de Mediation verenigen de kernwaarden en voordelen van mediation benadrukken, juist bij degenen die geen of verkeerde weet hebben van mediation. Dit kan heel goed door in gesprek te gaan met bedrijven en zo acquisitie te plegen. Kortom: ‘spread the word’!

Michelle Visser, masterstudente Vrije Universiteit en stagiaire bij Mediation Amsterdam februari – juni 2019

[1] M. Schonewille, ‘Business mediation onderzocht’, Tijdschrift Conflicthantering, 2014/ 2, p. 9; A.R.J. Croiset van Uchelen, ‘De hype van mediation gerelativeerd’ Ondernemingsrecht 2016/3, p. 1.

[2]  M. Simon Thomas, M. de Kort – de Wolde, E. Schutte, M. Schonewille, ZAM/ACB Onderzoek naar Kansen en Belemmeringen Zakelijke Mediation 2018, p. 19

[3] M. Simon Thomas, M. de Kort – de Wolde, E. Schutte, M. Schonewille, ZAM/ACB Onderzoek naar Kansen en Belemmeringen Zakelijke Mediation 2018, p. 37.

[4] M. Simon Thomas, M. de Kort – de Wolde, E. Schutte, M. Schonewille, ZAM/ACB Onderzoek naar Kansen en Belemmeringen Zakelijke Mediation 2018, p. 33.

[5] J. Eijsbouts & M. Schonewille, ‘zakelijke mediation’, In: A. Brenninkmeijer e.a. (red.), Handboek Mediation, 2013, p. 456.

[6] M. Simon Thomas, M. de Kort – de Wolde, E. Schutte, M. Schonewille, ZAM/ACB Onderzoek naar Kansen en Belemmeringen Zakelijke Mediation 2018, p. 37.

[7] M. Simon Thomas, M. de Kort – de Wolde, E. Schutte, M. Schonewille, ZAM/ACB Onderzoek naar Kansen en Belemmeringen Zakelijke Mediation 2018, p. 35.

Straatpraat – Week van de Mediation

Roline Palmer is bijna afgestudeerd jurist van de Vrije Universiteit. De afgelopen drie maanden liep ze stage bij Mediation Amsterdam. Daarvoor is ze veel de ‘straat’ op geweest. Ze voerde gesprekken met ondernemers en inwoners van Noord over conflicten en oplossingen. In voorbereiding op het organiseren van onze activiteiten in de landelijke Week van de Mediation. Een aantal van die gesprekken mondden uit in korte filmpjes die we monteerden tot een buurt-vlog: wat vindt Amsterdam Noord van mediation.

Maar tussen het filmen en promoten van de activiteiten van de Week van de Mediation door, voerde ze ook mooie gesprekken. Een kort interview over haar ervaringen, in gesprek met Noorderlingen.

Roline, vertel eens! Wie heb je allemaal gesproken?

De afgelopen tijd heb ik heel veel verschillende mensen gesproken over wonen in Amsterdam Noord en de conflicten waar ze mee te dealen hebben. Een paar voorbeelden. Bij het pontje van Noord naar Oost voerde ik een heel mooi gesprek met een 81-jarige man. Hij vertelde hoe de buurt veranderd is en dat hij zich minder verbonden voelt. Hij miste contact met de buren en had het gevoel dat mensen steeds meer op zichzelf zijn. Hij reageerde heel enthousiast op onze plannen om met het Oplossingenfestival meer mensen uit Noord met elkaar in contact te brengen.

Op CS sprak ik een man die zelf mediation had meegemaakt voor zijn scheiding. Hij vertelde hoe vruchtbaar het was dat zij, omwille van de kinderen, in goed overleg hun huwelijk hadden beëindigd.

Op het Buikslotermeerplein sprak ik een dame die vertelde dat ze zich echt zorgen maakte over hoeveel rechtszaken er gevoerd worden. En ten koste of ten bate van wie? Juridische procedures kosten veel geld, en het leek haar dat vooral advocaten daar van profiteren. Mensen zouden eerder en meer met elkaar in gesprek moeten. Zij was dan ook groot voorstander van mediation.

Ik voerde hele intieme, kwetsbare gesprekken. Gewoon tijdens toevallig ontmoetingen op straat. Dat zette me echt aan het denken. Het was heel fijn om me zo verbonden te voelen met mijn gesprekspartners. Steeds opnieuw werd ik positief verrast. Ik realiseer me hoe belangrijk het is om onbevooroordeeld het contact aan te gaan. Deze en tientallen andere gesprekken sterken mij in het geloof dat mediation-vaardigheden en meer communicatie echt kunnen helpen om meer begrip voor elkaar op te brengen. Daarmee voorkomen we een hoop ellende.

Hoe kijk je zelf naar conflicten?
Ik realiseer me nu dat je breder kunt en moet kijken. Zelf dacht ik bijvoorbeeld dat er bij zakelijke conflicten nooit emoties zouden spelen. Maar uiteindelijk zijn we allemaal mensen, of je nu in een zakelijk of persoonlijk geschil zit. Het zijn vaak hele kleine dingen die maken dat mensen elkaar kwijtraken en er niet meer uit denken te kunnen komen. In mediation maak je ruimte om naar meer te kijken dan alleen het juridische. Er zijn zoveel meer kanten aan conflict en iedereen heeft eigen accenten die voor hem of haar het belangrijkste zijn.

Komend weekend vieren het Oplossingenfestival op het Buikslotermeerplein. Waar kijk jij naar uit?
Ik vind het zo mooi om te zien hoeveel mensen in Noord zich inzetten voor elkaar, ook zonder dat ze er geld voor krijgen. Er heerst echt een opvallende betrokkenheid bij elkaar. Ik kijk er naar uit om zondag met nog meer mensen in gesprek te gaan over conflicten en belangrijker nog: oplossingen! Wat kunnen we samen en apart doen om een bijdrage te leveren aan fijner wonen en werken met elkaar.

Na dit event komt ook je stage bij ons ten einde, wat neem je mee?
Het bewustzijn dat veruit de meeste mensen een oplossing willen. Ik vond het ook heel mooi om te zien dat je in de rol van mediator veel dichter bij jezelf kunt blijven als mens. Als jurist ben je toch meer gericht op ondermijnen van de argumenten van de ander. Ook heb ik kunnen proeven aan ondernemerschap, op een manier die best dienstbaar is. Ik dacht dat ondernemen vooral heel gericht is op commercieel succes, maar bij Mediation Amsterdam heb ik gezien dat het ook gewoon op een mooie manier met idealen kan. Mét uiteindelijk ook als doel omzet draaien.